Dzień Pański
  • Anioł Pański

    21.01.2021
    21.01.2021

    Dzień dobry

    Wiem, że tytuły modlitw piszemy kursywą. Czy dotyczy to również wyrażeń, w których nazwy te zostały użyte metaforycznie, jak np. „już biły dzwony na Anioł Pański”?

  • dni tygodnia i inne różności
    4.10.2002
    4.10.2002
    1. Jak piszemy dni tygodnia w skrócie? Chodzi mi o skróty jedno-, dwu- lub trzyliterowe. Czy musi być po takim skrócie dana kropka?

    2. Od którego dnia tygodnia zaczyna się tydzień.

    3. Jeszcze potrzebne mi są skróty nazw miesięcy.
  • nazwy dni tygodnia
    11.10.2007
    11.10.2007
    Witam!
    Kościół głosi, że pierwszym dniem tygodnia jest niedziela, co zdaje się potwierdzać następujący po niej poniedziałek (poniedziałek – 'po niedzieli') oraz środa, która – będąc wówczas czwartym dniem tygodnia – znajduje się pośrodku reszty (środa – 'środek'). Ale co z czwartkiem (czwartek – 'czwarty dzień') i piątkiem (piątek – 'piąty dzień')? Zgodnie z przedstawioną wyżej wersją są kolejno piątym i szóstym dniem tygodnia – skąd więc te rozbieżności?
  • Data

    21.10.2021
    21.10.2021

    Jestem notariuszem, który w treści przygotowywanych aktów notarialnych wpisuje datę sporządzenia dokumentu jako: „dzień, miesiąc, rok” i w nawiasie słowny zapis daty. Podczas szkolenia zawodowego niektórzy starsi koledzy notariusze wskazywali, że prawidłowy zapis słowny powinien być następujący: dnia X miesiąca Y roku Z (np. w dniu 22 czerwca roku 2021), a nie w dniu X miesiąca Y Z roku (np. w dniu 22 czerwca 2021 roku). Ta ostatnia praktyka zapisu jest rzekomo rusycyzmem w języku polskim, który jest językiem logicznym i tym samym porządek determinujący dany dzień miesiąc i rok powinien być zachowany.

    Oczywiście niesie to za sobą również konsekwencje przy opisywaniu dokumentów, np. dokument wydany w dniu 22 czerwca roku 2021 (a nie w dniu 22 czerwca 2021 roku).


    Z poważaniem,

    Grzegorz Sikora

  • Data

    20.05.2022
    20.05.2022

    Jestem notariuszem, który w treści przygotowywanych aktów notarialnych wpisuje datę sporządzenia dokumentu jako: „dzień, miesiąc, rok” i w nawiasie słowny zapis daty. Podczas szkolenia zawodowego niektórzy starsi koledzy notariusze wskazywali, że prawidłowy zapis słowny powinien być następujący: dnia X miesiąca Y roku Z (np. w dniu 22 czerwca roku 2021), a nie w dniu X miesiąca Y Z roku (np. w dniu 22 czerwca 2021 roku). Ta ostatnia praktyka zapisu jest rzekomo rusycyzmem w języku polskim, który jest językiem logicznym i tym samym porządek determinujący dany dzień miesiąc i rok powinien być zachowany.

    Oczywiście niesie to za sobą również konsekwencje przy opisywaniu dokumentów, np. dokument wydany w dniu 22 czerwca roku 2021 (a nie w dniu 22 czerwca 2021 roku).

    Z poważaniem

  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Święto Zmarłych
    20.04.2007
    20.04.2007
    Chciałabym dowiedzieć się, czy Święto Zmarłych jest poprawną formą. Kiedyś pewien ksiądz powiedział mi, że zmarli nie świętują, więc nie można używać takiego określenia, w słowniku natomiast można taką formę znaleźć. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
  • od… do…
    5.10.2006
    5.10.2006
    „Impreza odbędzie się w dniach 28 lutego – 3 marca”. W pisowni mnie to nie razi, ale w mowie tak – uważam, że lepiej brzmi „od 28 lutego do 3 marca”. Kiedy pierwszy wariant jest poprawny i czy w ogóle?
    Ale jeszcze druga rzecz: słowa „Impreza odbędzie się…” kojarzą się z konkretnym terminem, a nie z przedziałem czasowym. „Impreza potrwa…” – to z kolei trwa i potrwa DO, a nie OD – DO. A „będzie miała miejsce” jest urzędowe. Jak to najzgrabniej sformułować?
  • Ojcze nasz
    17.06.2008
    17.06.2008
    Dzień dobry!
    Która pisownia jest poprawna i dlaczego: Ojcze nasz czy Ojcze Nasz? SO PWN i SPP PWN w wersji elektronicznej (2000 r.) podaje wyraz ojczenasz, a w przykładach: „Zmów kilka ojczenaszów”. Ale ndm: „Zmówić pięć modlitw Ojcze Nasz”. Encyklopedia PWN w wersji on-line podaje natomiast odsyłacz „Ojcze Nasz > Modlitwa Pańska”, jednak w haśle „Modlitwa Pańska” czytamy: „Modlitwa Pańska, Ojcze nasz […]”.
    Jakiego rodzaju gramatycznego jest ten związek wyrazowy?
  • po żydowsku
    23.11.2013
    23.11.2013
    Szanowni Państwo,
    w książce Joanny Tokarskiej-Bakir Rzeczy mgliste: eseje i studia autorka przytacza dwa zwroty: zapinać się po żydowsku (na lewą stronę) i jeść po żydowsku (nóż w lewej, widelec w prawej). Czy mają one źródło w jakichś realnie istniejących zwyczajach?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego